بررسی علت و درمان خانگی درد پا از زانو به پایین

چه عواملی باعث درد پا در ناحیه زیر زانو می‌شوند؟

درد ساق پا می‌تواند از مشکلات ساده‌ای مثل گرفتگی عضله تا بیماری‌های جدی‌تری مانند آسیب عصبی دیابتی ناشی شود. در بسیاری از موارد، درمان در خانه ممکن است کافی باشد، اما اگر درد شدید، ناگهانی یا همراه با تب، قرمزی و تورم باشد، باید فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به شایع‌ترین علل درد ساق پا اشاره می‌کنیم:

گرفتگی عضلات

گرفتگی عضله زمانی اتفاق می‌افتد که یک عضله به‌صورت ناگهانی منقبض می‌شود. شایع‌ترین محل بروز آن ماهیچه‌ ساق پا است.

علت‌های شایع گرفتگی عضلات عبارتند از:

• کم‌آبی بدن
• عدم تعادل الکترولیت‌ها مانند کلسیم، پتاسیم، سدیم یا منیزیم
• ورزش در گرمای شدید
• خستگی یا سفتی عضلات

برخی بیماری‌ها و شرایط نیز احتمال گرفتگی عضلات ساق را افزایش می‌دهند، از جمله: دیابت، بیماری تیروئید، بیماری‌های کبدی، فیبرومیالژی، اختلالات عصبی‌عروقی، بارداری، و مصرف داروهای استاتین.

درمان خانگی این موارد شامل کشش و گرم‌کردن عضله، نوشیدن مایعات کافی و در صورت نیاز مصرف مکمل‌های منیزیم یا کلسیم است. اگر گرفتگی‌ها مکرر اتفاق میفتد یا مرتبط با یک بیماری زمینه‌ای است، پزشک باید آن را بررسی کند.

کشیدگی عضله

این آسیب در اثر کشش بیش از حد یا پارگی جزئی عضله ایجاد می‌شود و عضله‌ دوقلوی ساق از نواحی شایع آن به‌شمار می‌آید. علائم معمول شامل درد ناگهانی یا تیرکشنده، گرفتگی، تورم و کبودی در محل آسیب‌دیده است.

دلایل شایع:

• زمین‌خوردن یا وارد شدن ضربه مستقیم
• تغییر ناگهانی در حرکت (مثل ورزش‌های تنیس یا بسکتبال)
• استفاده بیش از حد از عضلات پا در فعالیت‌های تکراری مثل دویدن

درمان با روش R.I.C.E:

• استراحت
• کمپرس یخ‌ چند بار در روز
• بستن باندِ کشی
• بالا نگه داشتن پا

همچنین مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و فیزیوتراپی می‌تواند روند بهبودی را تسریع کند.

تاندونیت (التهاب تاندون)

تاندونیت به معنی التهاب تاندون است و معمولا در اثر استفاده‌ بیش از حد از عضلات یا آسیب ورزشی ایجاد می‌شود.

انواع رایج تاندونیت در ساق شامل:

• تاندونیت آشیل
• تاندونیت تیبیال خلفی

علائم شایع شامل درد هنگام حرکت، تورم پیشرونده، و سفتی صبحگاهی است.

اگر ناگهان در پشت ساق یا پاشنه درد شدیدی احساس کردید، احتمال پارگی تاندون آشیل وجود دارد که نیاز به مراجعه فوری دارد.

درمان این مشکل شامل روش R.I.C.E، داروهای ضدالتهاب، فیزیوتراپی و در موارد خاص، استفاده از کفش طبی است.

برای آشنایی با نشانه‌ها و خطرات احتمالی نفروپاتی دیابتی، می‌توانید مطلب زیر را مطالعه کنید:

شین اسپلینت

شین اسپلینت یا التهاب بافت‌های اطراف استخوان ساق (تیبیا) معمولا در ورزشکارانی دیده می‌شود که زیاد می‌دوند یا حرکات پرشی زیادی انجام می‌دهند.

علائم آن شامل درد در قسمت داخلی ساق است که در حین یا پس از فعالیت بدنی تشدید می‌شود.

عوامل مستعدکننده:

• دویدن یا پرش زیاد
• کف پای صاف یا قوس زیاد
• کفش نامناسب یا فرسوده

درمان:

• توقف موقت فعالیت
• استفاده ۲۰ دقیقه‌ای از کمپرس یخ چند بار در روز
• بستن باندِ کشی
• کشش ملایم عضلات ساق

درمان کامل معمولا طی ۳ تا ۶ ماه حاصل می‌شود.

شکستگی استخوان

منظور از شکستگی استخوان در واقع ترک‌های ریزی است که در اثر فشار یا استفاده مکرر ایجاد می‌شوند. درد ناشی از آن معمولا موضعی و تیز است و با استراحت تسکین پیدا می‌کند. درمان اصلی بسته به نوع شکستگی (استرسی یا تروماتیک)، می‌تواند شامل استراحت، گچ‌گیری یا جراحی باشد.

برای کنترل درد می‌توان از استامینوفن یا داروهای ضد درد ضعیف‌تر طبق تجویز پزشک استفاده کرد.

اختلالات عروقی

برخی بیماری‌های مربوط به عروق می‌توانند باعث درد ساق شوند:

• ترومبوز ورید عمقی: وجود لخته خون در رگ‌های عمقی پا که بسیار خطرناک بوده و نیازمند داروهای ضدانعقاد است.
• بیماری شریان محیطی: رسوب چربی باعث باریک شدن شریان‌ها می‌شود و درمان آن با دارو، تغییر سبک زندگی یا جراحی انجام می‌‌گیرد.
• نارسایی مزمن وریدی: این نارسایی ناشی از برگشت خون به پا به‌دلیل عملکرد ضعیف دریچه‌ها است. بالا نگه داشتن پا و جوراب فشاری می‌تواند در این وضعیت کمک‌کننده باشد.
• واریس: رگ‌های برجسته و پیچ‌خورده‌ای است که معمولا به‌دلیل سن، بارداری، اضافه‌وزن یا ایستادن طولانی‌مدت ایجاد می‌شود. انجام تمرینات ورزشی و پوشیدن جوراب فشاری برای درمان واریس مفید است. در موارد شدیدتر، پزشک جراحی را پیشنهاد می‌کند.

شرایط عصبی

نوروپاتی محیطی به معنای آسیب به اعصاب پا است که در نهایت باعث بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن یا درد در انگشتان و ساق می‌شود.

• علل: دیابت کنترل‌نشده، الکل، کمبود ویتامین‌ها یا بیماری‌های التهابی.
• درمان: کنترل علت زمینه‌ای و مصرف داروهایی مانند گاباپنتین، آمی‌تریپتیلین، نورتریپتیلین یا پرگابالین.

سیاتیک

درگیری سیاتیک به حالتی گفته می‌شود که عصب سیاتیک، که از پایین کمر تا ساق پا امتداد دارد، به‌دلیل فشردگی یا التهاب دچار تحریک و درد می‌شود.

• علائم: درد برق‌آسا یا شوک‌مانند در پا، بی‌حسی یا ضعف عضلانی.
• علل: دیسک کمر، تنگی کانال نخاعی، بارداری یا تومور.
• درمان: ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی، فیزیوتراپی، تزریق استروئید و در موارد شدید، جراحی.

در صورت بروز علائم جدی مانند بی‌اختیاری ادرار یا بی‌حسی شدید، احتمال سندرم کودا اکوینا وجود دارد که نیازمند جراحی فوری است.

عفونت استخوان

عفونت استخوان که به آن استئومیلیت هم گفته می‌شود، معمولا باعث درد مبهم در طول پا می‌شود. سایر علائم ممکن است شامل:

• تورم
• گرمی و قرمزی محل عفونت
• تب
• حساسیت یا درد هنگام لمس ناحیه آسیب‌دیده

علت اصلی آن، ورود باکتری‌های موجود در خون به داخل استخوان یا سرایت یک عفونت از بافت‌های مجاور به استخوان است.

درمان اغلب با آنتی‌بیوتیک وریدی انجام می‌شود. در برخی موارد، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن استخوان یا بافت مرده باشد.

نقرس

نقرس نوعی آرتریت التهابی است که به‌دلیل تجمع کریستال‌های اسید اوریک در مفاصل (معمولا شست پا) رخ می‌دهد.

• علائم: درد شدید، قرمزی و تورم مفصل.
• عوامل خطر: رژیم پرپورین، دیابت، فشار خون بالا، چاقی، نارسایی قلبی یا پسوریازیس.

درمان شامل:

• داروهای ضدالتهاب
• کلشی‌سین برای کنترل حملات حاد
• کورتون خوراکی یا تزریقی در موارد شدید

دلیل درد پا در ناحیه زیر زانو در شب چیست؟

بسیاری از افراد متوجه می‌شوند که درد پا یا زانو در شب تشدید می‌شود. گرفتگی عضلات، به‌ویژه پس از یک روز فعالیت زیاد یا کم‌آبی بدن، هنگام خواب شایع است.

سندروم پای بی‌قرار نیز می‌تواند باعث احساس ناخوشایند و حرکت مداوم پاها شود که خواب را مختل می‌کند. گاهی نیز مشکلات گردش خون مانند بیماری شریان محیط باعث ایجاد احساس سوزش یا گرفتگی در هنگام دراز کشیدن می‌شوند.

برای کاهش ناراحتی شبانه:

• پیش از خواب پاهایتان را کمی بکشید؛
• وضعیت خواب خود را تغییر دهید تا فشار از روی پاها برداشته شود؛
• مایعات کافی بنوشید تا از کم‌آبی جلوگیری شود.

علت درد پا در ناحیه زیر زانو چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص دقیق علت درد پا، پزشک ابتدا معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و درباره‌ سوابق پزشکی شما سؤال می‌کند. سپس ممکن است برای بررسی بیشتر، آزمایش‌های زیر را تجویز کند:

• آزمایش خون: برای بررسی عدم تعادل الکترولیت‌ها، التهاب یا سطح اسید اوریک.
• سونوگرافی داپلر: جهت بررسی وجود لخته‌ خون یا ارزیابی جریان خون در شریان‌ها.
• شاخص مچ پا–بازو: برای تشخیص بیماری شریان محیطی.
• مطالعه هدایت عصبی: در صورت احتمال آسیب یا فشار بر اعصاب.
• تصویربرداری با اشعه X یا MRI: جهت بررسی استخوان‌ها و بافت‌های نرم.

تشخیص دقیق به پزشک کمک می‌کند تا موثرترین روش درمانی را انتخاب کند.

چه راهکارهای خانگی برای درمان درد پا در ناحیه زیر زانو وجود دارد؟

برای گرفتگی عضلات پا، می‌توانید پیش از خواب عضلات ساق را به‌آرامی بکشید، در طول روز مایعات کافی بنوشید و از رژیمی متعادل و غنی از منیزیم و پتاسیم استفاده کنید.

ماساژ ملایم یا حمام آب گرم به شل شدن عضلات منقبض کمک می‌کند. در صورتی که مشکل شما مربوط به اختلال در گردش خون باشد، استفاده از جوراب‌های فشاری می‌تواند به بهبود عملکرد ورید ها و کاهش تورم پاها کمک کند. همچنین، بالا نگه داشتن پاها بالاتر از سطح قلب باعث بهبود بازگشت خون و کاهش احساس سنگینی در پاها می‌شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

در صورت مشاهده‌ هر یک از موارد زیر، در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید:

• وجود علائم عفونت مانند قرمزی، گرمی، حساسیت موضعی یا تب بالاتر از ۳۷٫۸ درجه سانتی‌گراد؛
• تورم، رنگ‌پریدگی یا سردی غیرمعمول در یکی از پاها؛
• درد در ساق پا، به‌ویژه پس از مدت طولانی نشستن (مانند سفرهای طولانی با ماشین یا هواپیما)؛
• تورم در هر دو پا همراه با تنگی نفس؛
• بروز علائم شدید پا بدون علت مشخص.

چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنید؟

در صورت بروز هر یک از موارد زیر، سریعا با اورژانس تماس بگیرید یا به بخش اورژانس بیمارستان مراجعه کنید:

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

درد پا ممکن است نشانه‌ای از مشکل جدی‌تر در عضلات، اعصاب یا عروق باشد. بنابراین اگر دردتان تکرارشونده، شبانه یا همراه با علائمی مانند تورم، بی‌حسی یا احساس سنگینی است، آن را نادیده نگیرید. پیش از مصرف خودسرانه‌ی دارو، علت را با پزشک بررسی کنید تا درمان موثر و ایمنی برای شما انتخاب شود. اگر سوالی دارید، می‌توانید با پزشکان ما در میان بگذارید.